Chúng ta lần đầu tiên nghe về Nôê trong Sáng thế 5, bắt đầu với câu “đây là sách về dòng dõi của Ađam.” Đây là một cụm từ lặp đi lặp lại trong Sáng thế, và chương 5 chi tiết về dòng dõi công chính của Sét trái ngược với dòng dõi thế tục của Cain (Sáng thế 4:17-24). Giả sử không có sự gián đoạn thế hệ, Nôê đại diện cho thế hệ thứ mười từ Ađam. Bản tường thuật về gia phả của Nôê viết rằng, “Khi Laméc sống được 182 năm, ông có một người con trai.” Ông đặt tên cho cậu bé là Nôê và nói, ‘Cậu sẽ an ủi chúng ta trong công việc nặng nhọc và sự đau đớn của đôi tay chúng ta do đất mà CHÚA đã nguyền rủa’” (Sáng thế 5:28-29).
Ngay từ đầu, chúng ta thấy rằng Nôê sẽ là một nhân vật đặc biệt vì ông ta là thành viên duy nhất trong gia phả này có tên được giải thích. Cha của ông, Laméc, nói rằng con trai ông, Nôê, sẽ mang lại sự an ủi (“Nôê” nghe giống như từ tiếng Hípri có nghĩa là “nghỉ ngơi hoặc an ủi”). Chúng ta nhanh chóng nhận ra Nôê sẽ cứu họ khỏi điều gì trong Sáng thế 6:1-8, nơi chúng ta thấy những hậu quả không bị kiềm chế của sự sa ngã khi sự bất chính gia tăng khắp thế giới. Chúa buộc tội nhân loại với những lời này: “Đức Chúa thấy rằng sự gian ác của loài người trên đất đã gia tăng, và mọi ý tưởng trong lòng họ đều chỉ là điều ác hàng ngày” (Sáng thế 6:5). Chúa đã quyết định "xóa bỏ khỏi mặt đất dòng dõi loài người mà Ta đã tạo ra—và cùng với chúng là các loài thú, các loài chim và các loài bò sát trên mặt đất—vì Ta hối tiếc vì đã tạo ra chúng" (Sáng thế 6:7). Tuy nhiên, ngay cả trong tình huống này, vẫn có hy vọng: “Nhưng Nôê được Đức Chúa thương xót” (Sáng thế 6:8). Mặc dù sự ác độc lan tràn đang gia tăng một cách nhanh chóng trên trái đất, vẫn có một người nổi bật—một người có cuộc sống được đặc trưng bởi bàn tay quan phòng của Chúa trên ông. Nôê đã được Chúa thương. Chúa sắp sửa tạo cuộc phán xét xuống thế gian vì sự ác độc của nó, nhưng Ngài đã ban ơn giải cứu cho Nôê và gia đình ông.
Sáng thế 6:9 đánh dấu sự khởi đầu của câu chuyện về trận lụt lớn, và chính tại đây chúng ta học được nhiều nhất về cuộc đời của Nôê. Chúng ta biết rằng Nôê là một người công chính, không có lỗi trong thế hệ của ông, và ông đã đi với Chúa. Người ta có thể thấy một sự tiến bộ về thiêng liêng trong mô tả cuộc đời của Nôê. Bằng cách nói rằng Nôê là người công chính, chúng ta biết rằng ông đã tuân theo các mệnh lệnh của Chúa (trong khả năng và sự hiểu biết của ông vào thời điểm đó). Ông là người vô tội trong thế hệ của mình, nổi bật giữa những người trong thời đại của ông. Trong khi họ đang sa vào sự trụy lạc, Nôê sống một cuộc đời gương mẫu. Cuối cùng, Nôê đã bước đi với Chúa, điều này đặt ông vào cùng một hạng với tổ phụ của mình, Hênóc (Sáng thế 5:24); điều này không chỉ ngụ ý một cuộc sống vâng lời, mà còn là một cuộc sống có mối quan hệ sống động và thân mật với Chúa.
Chúng ta thấy cuộc sống vâng lời của Nôê được thể hiện qua sự sẵn sàng tuân theo mệnh lệnh của Chúa về chiếc tàu mà không một chút nghi ngờ (Sáng thế 6:22; 7:5, 9; 8:18). Hãy xem xét rằng Nôê và thế hệ của ông có lẽ chưa bao giờ thấy mưa trước đó, nhưng Chúa đã bảo Nôê xây dựng một chiếc tàu lớn không gần bất kỳ nguồn nước nào. Niềm tin của Nôê vào Chúa là rất lớn đến nỗi ông ngay lập tức vâng lời. Cuộc sống vô tội của Nôê được thể hiện rõ ràng khi ông tuân theo Chúa trong ánh sáng của ngày phán xét đang đến gần. Thánh Phêrô nói với chúng ta rằng Nôê là một “người rao giảng sự công chính” (2 Phêrô 2:5), và tác giả thư gửi tín hữu Hípri nói rằng ông “kết án thế gian” (Hr 11:7) qua những hành động công chính của mình. Trong suốt thời gian dài chờ đợi sự phán xét đến, Nôê tiếp tục trung thành vâng lời Chúa. Như một bằng chứng cho mối quan hệ của ông với Chúa, sau trận lụt, Nôê đã xây một bàn thờ và dâng lễ vật lên Chúa (Sáng thế 8:20). Sự thờ phượng là một phần trung tâm trong cuộc sống của Nôê .
Ngoài câu chuyện về trận lụt lớn và đoạn mô tả về sự say rượu của ông được ghi lại trong Sáng thế 9:20-27, chúng ta không biết nhiều về cuộc đời của Nôê . Chắc chắn, việc say rượu không phải là trường hợp duy nhất của sự không đứng đắn trong cuộc đời của Nôê. Như tất cả chúng ta, Nôê cũng được sinh ra với bản tính tội lỗi. Trình thuật về việc ông say rượu đã được đưa vào câu chuyện, có lẽ, để giải thích sự thù địch giữa người Canaan và người Israel. Mặc dù có sự cố này, chúng ta vẫn thấy rằng Nôê được tôn kính như một trong số ít người công chính xuất sắc trong lịch sử của dân Chúa. Hai lần trong sách ngôn sứ Êdêkien 14, Chúa nói qua vị ngôn sứ rằng ngay cả khi Nôê , Đanien và Gióp có mặt trên đất, Chúa cũng sẽ không tha cho dân chúng khỏi sự phán xét. Đó là một nhóm người công chính (Đanien và Gióp). Chúng ta cũng biết rằng Nôê được đưa vào làm ví dụ về đức tin trong thư Hípri 11, một dấu hiệu khác cho thấy Nôê được coi là một hình mẫu của sự trung tín và ông có loại đức tin làm đẹp lòng Chúa (Hr 11:6).
Nói về mặt thần học, chúng ta cũng có thể rút ra một số bài học từ cuộc đời của Nôê . Trước hết và quan trọng nhất, cuộc đời của Nôê cho chúng ta thấy chân lý vĩnh cửu rằng chúng ta được ơn cứu độ nhờ đức tin (Êphêsô 2:8). Nôê không phải là một cá nhân gương mẫu vì ông ta không cách nào có thể vượt qua bản chất tội lỗi sa ngã mà tất cả chúng ta đều có. Ân sủng của Chúa đã ở trên ông, nếu không thì Nôê cũng sẽ bị diệt vong cùng với tất cả những kẻ tội lỗi khác trong trận lụt. Nôê cũng là một ví dụ điển hình rằng Chúa cứu những người được Ngài chọn. Chúng ta thấy rằng Chúa đã kiên nhẫn về sự phán xét sắp đến trong khi Nôê xây dựng chiếc tàu (1 Phêrô 3:20; 2 Phêrô 2:5). Chúa biết cách cứu những người công chính khỏi các thử thách. Sự thật này được nêu rõ trong 2 Phêrô 3:8-9, khi chúng ta biết rằng Chúa sẽ hoãn lại phán xét cuối cùng cho đến khi tất cả những người được chọn ăn năn hối cải.
Cuối cùng, cuộc đời của Nôê là một lời nhắc nhở rằng sự phán xét về tội lỗi sẽ đến. Ngày của Chúa sẽ đến (2 Phêrô 3:10). Chúa Giêsu nhắc đến cuộc đời của Nôê như một điềm báo trước về những gì sẽ xảy ra khi Con Người trở lại trong ngày phán xét cuối cùng (Mátthêu 24:37-38; Luca 17:26-27). Vì vậy, chúng ta cần theo gương của Nôê và trở thành một "người rao giảng sự công chính" và lắng nghe lời của Phao-lô: "Vì vậy, chúng ta là sứ giả của Đức Kitô, Thiên Chúa kêu gọi qua chúng ta." Chúng tôi khẩn cầu bạn nhân danh Đức Kitô, hãy hòa giải với Thiên Chúa” (2 Côrintô 5:20). Như Nôê, chúng ta là những đại sứ của Đức Kitô trong những ngày cuối cùng này. Sự phán xét của Chúa đang đến, nhưng Ngài ban cho sự hòa giải qua Chúa Giêsu Kitô. Chúng ta phải mang thông điệp hòa giải này đến với người khác.
