Thánh Sebastian: Người Lính của Đức Kitô

Trong hàng ngũ đông đảo các thánh tử đạo của Giáo hội sơ khai tại Rôma, Thánh Sebastian nổi bật như một trong những nhân vật được tôn kính và khắc họa nhiều nhất, một chứng nhân đức tin có sức ảnh hưởng vang dội qua nhiều thế kỷ. Ngài là một hình mẫu phức hợp và hấp dẫn: một sĩ quan cao cấp trong quân đội La Mã, một người an ủi các tín hữu bị bách hại, một vị thánh bảo trợ quyền năng chống lại bệnh dịch, và là một biểu tượng bất diệt của sức chịu đựng thể chất lẫn tinh thần. Câu chuyện về ngài, một sự hòa quyện giữa những ghi chép lịch sử sơ khởi và một truyền thuyết sống động, đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các tín hữu, các nghệ sĩ và các nhà thần học từ thời cổ đại cho đến Phục hưng và cả trong thế giới hiện đại.  

Cuộc Đời và Cuộc Tử Đạo của Thánh Sebastian

Nguồn Gốc Lịch Sử và Truyền Thuyết

Nền tảng cho việc tôn kính Thánh Sebastian được xây dựng trên một lõi lịch sử vững chắc, mặc dù các chi tiết về cuộc đời ngài phần lớn đến từ các truyền thuyết được phát triển về sau.

Nền Tảng Lịch Sử Bằng chứng cổ xưa nhất và đáng tin cậy nhất về sự tồn tại của Thánh Sebastian đến từ Depositio Martyrum, một danh sách các vị tử đạo được biên soạn tại Rôma vào khoảng năm 350. Văn kiện này ghi nhận ngày an táng của ngài là ngày 20 tháng Giêng tại khu vực in catacumbas (trong các hang toại đạo) trên đường Appia, xác nhận sự tồn tại của ngài và địa điểm của sự sùng kính ban đầu.  

Nguồn văn bản đầu tiên cung cấp chi tiết tiểu sử về ngài là của Thánh Ambrôsiô, Giám mục Milanô (mất năm 397). Trong bài giảng về Thánh vịnh 118, Thánh Ambrôsiô đã nhắc đến Sebastian như một tấm gương sáng. Ngài cho biết Sebastian là người gốc Milanô, đã đi đến Rôma để tìm kiếm một cuộc bách hại khốc liệt hơn, và đã chịu tử đạo tại đó. Lời chứng của Thánh Ambrôsiô là nền tảng lịch sử quan trọng nhất, xác nhận quê hương Milanô của Sebastian và cuộc tử đạo của ngài tại Rôma.  

Sự Phát Triển của Truyền Thuyết Câu chuyện đầy kịch tính mà chúng ta biết đến ngày nay chủ yếu bắt nguồn từ một tác phẩm hagiography thế kỷ thứ V có tên là Passio Sancti Sebastiani (Cuộc Thương Khó của Thánh Sebastian), được cho là của tác giả Arnobius Trẻ. Chính văn bản này đã giới thiệu các yếu tố nổi tiếng nhất: sự nghiệp quân sự của Sebastian, cuộc tử đạo bằng cung tên, sự cứu chữa của Thánh nữ Irene, và cuộc tử đạo thứ hai.  

Sự phát triển của một truyền thuyết sống động như vậy không phải là ngẫu nhiên. Các học giả cho rằng Passio này có lẽ là tác phẩm của một tu sĩ thuộc tu viện được Giáo hoàng Sixtus III xây dựng tại chính khu hang toại đạo để mở rộng việc tôn kính Thánh Sebastian. Điều này cho thấy một mối liên hệ có chủ đích: tu viện, với tư cách là trung tâm của việc sùng kính, có lợi ích trong việc làm cho câu chuyện của vị thánh trở nên hấp dẫn hơn đối với những người hành hương và các tín hữu. Do đó, Passio có thể được xem như một tác phẩm “tiếp thị thiêng liêng” tinh vi, được thiết kế để cung cấp một câu chuyện sống động nhằm truyền cảm hứng sùng mộ và thu hút mọi người đến với đền thờ của ngài. Điều này giải thích sự khác biệt đáng kể giữa ghi chép lịch sử đơn giản của Thánh Ambrôsiô và truyền thuyết phức tạp về sau.

Vào thế kỷ 13, tác phẩm Legenda Aurea (Huyền Thoại Vàng) của Chân phước Jacobus de Voragine đã phổ biến và tô điểm thêm cho câu chuyện này, khắc sâu nó vào tâm trí của người dân thời Trung Cổ và Phục hưng.  

Người Lính của Đức Kitô trong Hàng Ngũ Vệ Binh Praetoria

Theo truyền thuyết, Thánh Sebastian có một thân thế đặc biệt. Ngài sinh ra tại Narbonne, xứ Gaul (nay là Pháp), có cha là người Gaul và mẹ là người Milanô, và được giáo dục trong đức tin Kitô giáo tại Milanô. Để có thể bí mật giúp đỡ các Kitô hữu đang bị bách hại một cách hiệu quả hơn mà không bị nghi ngờ, ngài đã quyết định gia nhập quân đội La Mã vào khoảng năm 283 dưới thời Hoàng đế Carinus.  

Tài năng và lòng dũng cảm đã giúp ngài nhanh chóng thăng tiến. Ngài được Hoàng đế Diocletian cất nhắc lên làm đội trưởng trong đội Vệ binh Praetoria, một đơn vị tinh nhuệ có nhiệm vụ bảo vệ hoàng đế. Vị trí cao quý này đã trở thành một vỏ bọc hoàn hảo cho sứ mệnh thầm lặng của ngài. Sebastian đã sử dụng địa vị của mình để thăm viếng các Kitô hữu bị giam cầm, mang cho họ vật phẩm cứu trợ, an ủi và củng cố đức tin cho họ. Không chỉ vậy, ngài còn tích cực rao giảng Tin Mừng, hoán cải nhiều binh lính và quan chức trong triều đình.  

Lời Khích Lệ Anh Em Máccô và Macxenlianô

Một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất trong Huyền Thoại Vàng kể về vai trò của Sebastian trong việc củng cố đức tin cho hai anh em sinh đôi Máccô (Marcus) và Macxenlianô (Marcellian). Hai anh em này là các phó tế, bị bắt và kết án tử vì đức tin. Trong khi bị giam cầm, họ gần như đã xiêu lòng và sẵn sàng chối đạo trước những lời van xin tha thiết của cha mẹ, vợ con.  

Cha mẹ già của họ, với mái đầu phủ tro, đã khóc lóc thảm thiết. Các bà vợ, bồng theo những đứa con nhỏ, cũng nài nỉ họ nghĩ đến gia đình. Chính trong khoảnh khắc đức tin của hai anh em dao động, Thánh Sebastian đã bước tới. Những lời của ngài trong hoàn cảnh này được xem là những “câu nói” quan trọng nhất được gán cho ngài.  

Ngài nói với hai anh em: “Hỡi những người lính dũng cảm của Đức Kitô, đừng để những lời lẽ ngọt ngào và những lời khẩn cầu này cướp đi của anh em triều thiên vĩnh cửu!”.  

Sau đó, ngài quay sang cha mẹ họ và giải thích sự khác biệt giữa cuộc sống trần thế tạm bợ, đầy lừa dối và niềm vui vĩnh cửu trên Thiên đàng: “Hãy biết rằng từ thuở khai thiên lập địa, cuộc đời này đã phản bội những ai xây dựng trên nó… Nhưng sự đau khổ vĩnh cửu thì luôn được làm mới để trở nên đáng sợ hơn, được gia tăng để thiêu đốt sâu hơn, và được thổi bùng lên để hình phạt được trọn vẹn.”. Ngài khuyên họ đừng vì tình yêu trần thế mà ngăn cản con mình đến với vinh quang Nước Trời.  

Lời nói của Sebastian, được cho là đi kèm với một luồng ánh sáng lạ và sự hiện ra của một thiên thần, không chỉ củng cố đức tin cho Máccô và Macxenlianô mà còn dẫn đến một làn sóng hoán cải kỳ diệu. Cha mẹ họ, viên cai ngục Claudius, viên thái thú Chromatius (người được chữa khỏi bệnh gút), và hơn sáu mươi người khác đã tin theo và chịu phép rửa. Trong số đó có cả bà Zoe, vợ của một viên chức, người đã bị câm trong sáu năm và được chữa lành nhờ lời cầu nguyện của Sebastian.  

Cuộc Tử Đạo Kép: Một Huyền Thoại về Sức Chịu Đựng

Cuộc tử đạo của Thánh Sebastian là một câu chuyện bi tráng về lòng can đảm và sức chịu đựng phi thường, được kể lại qua hai giai đoạn riêng biệt.

Cuộc Tử Đạo Vinh Thắng và An Táng Hoàng đế Diocletian, vừa kinh ngạc vừa tức giận khi thấy Sebastian còn sống, đã ra lệnh hành quyết ngài một lần nữa, và lần này ông ta quyết không để ngài thoát. Thánh Sebastian đã bị đánh đập bằng roi và gậy cho đến chết tại trường đua ngựa trên đồi Palatine. Để ngăn các Kitô hữu tôn kính thi hài của ngài, lính của hoàng đế đã ném xác ngài vào Cloaca Maxima, hệ thống cống ngầm chính của Rôma. Tuy nhiên, Thánh Sebastian đã hiện ra trong một giấc mơ với một phụ nữ đạo đức khác tên là Lucina, chỉ cho bà nơi tìm thấy thi hài của mình. Bà Lucina đã tìm thấy và bí mật mai táng ngài trong khu hang toại đạo,   ad Catacumbas, gần nơi an nghỉ của các Thánh Tông đồ Phêrô và Phaolô. Nơi này sau đó được biết đến với tên gọi Hang toại đạo Thánh Sebastian.

Bị Xử Bắn Bằng Cung Tên Khi những hoạt động của Sebastian bị phát giác, Hoàng đế Diocletian đã vô cùng tức giận vì cảm thấy bị phản bội bởi một trong những sĩ quan thân tín nhất của mình. Hoàng đế ra lệnh xử tử ngài. Sebastian bị đưa đến một cánh đồng (một số truyền thuyết nói là trên đồi Palatine), bị trói vào một cái cọc hoặc một thân cây và bị chính các đồng đội của mình, những cung thủ thiện xạ, dùng làm bia bắn. Truyền thuyết kể rằng thân thể ngài bị găm đầy tên đến nỗi trông “như một con nhím” (   as full of arrows as an urchin). Tưởng rằng ngài đã chết, các binh lính bỏ đi, để lại thi thể ngài tại đó.  

Được Thánh Nữ Irene Cứu Chữa và Cuộc Đối Chất với Hoàng Đế Một góa phụ Kitô hữu đạo đức tên là Irene (Irene thành Rôma), đã đến để lấy xác ngài về mai táng. Tuy nhiên, bà phát hiện ra rằng Sebastian vẫn còn sống. Bà đã bí mật đưa ngài về nhà và chăm sóc cho đến khi ngài bình phục. Bất chấp những lời khuyên nên trốn đi để bảo toàn mạng sống, Sebastian, với lòng dũng cảm của một người lính Đức Kitô, đã quyết định đối mặt với kẻ bách hại mình. Ngài đã đến cung điện, chặn đường Diocletian trên một cầu thang và công khai cất tiếng quở trách hoàng đế về sự tàn ác của ông ta đối với các Kitô hữu.

Phụng Vụ và Tôn Kính

Sự tôn kính Thánh Sebastian đã được ghi nhận từ rất sớm và được thể hiện rõ nét trong phụng vụ của Giáo hội.

A. Lễ Nhớ trong Lịch Phụng Vụ

Trong Lịch Phụng vụ Rôma (Giáo hội Tây phương), lễ nhớ Thánh Sebastian được cử hành vào ngày 20 tháng Giêng. Đây là bậc lễ nhớ không buộc (Optional Memorial). Các Giáo hội Đông phương cử hành lễ kính ngài vào ngày 18 tháng Mười hai. Theo truyền thống, ngài thường được kính nhớ cùng với Thánh Giáo hoàng Fabianô, vì tên của hai vị đã được điền chung trong các sổ bộ các thánh tử đạo cổ và vẫn được xướng cùng nhau trong Kinh Cầu Các Thánh.  

B. Các Lời Nguyện và Bài Đọc trong Thánh Lễ và Các Giờ Kinh Phụng Vụ

Một điểm đáng chú ý là cách Giáo hội cử hành phụng vụ kính Thánh Sebastian. Thay vì tập trung vào những chi tiết kịch tính nhưng mang tính truyền thuyết của Passio, các bản văn phụng vụ chính thức lại ưu tiên nguồn chứng thực lịch sử cổ xưa nhất và chân lý thần học cốt lõi từ cuộc đời ngài. Điều này cho thấy sự khôn ngoan mục vụ của Giáo hội, nhằm đặt nền tảng cho lòng sùng kính trên những cơ sở vững chắc nhất.

Trong khi các câu chuyện về cung tên, Thánh nữ Irene và cuộc tử đạo kép rất nổi tiếng, thì Bài đọc 2 trong Giờ Kinh Sách của ngày lễ lại không trích từ Huyền Thoại Vàng hay Passio. Thay vào đó, Giáo hội chọn một đoạn trích từ bài giảng của Thánh Ambrôsiô về Thánh vịnh 118. Việc lựa chọn này rất có ý nghĩa, vì đây chính là nguồn sử liệu cổ xưa nhất mà chúng ta có về Thánh Sebastian. Tương tự, Lời nguyện Tổng kết (Collect) của Thánh lễ cũng chắt lọc bài học của ngài thành một lời cầu nguyện duy nhất: xin cho chúng ta có được tinh thần can trường để “học biết vâng lời Thiên Chúa hơn là vâng lời người phàm”. Như vậy, phụng vụ của Giáo hội không chỉ kể lại cách ngài chết, mà còn dạy chúng ta tại sao chúng ta tôn kính ngài: vì chứng tá lịch sử và bài học thần học bất biến của ngài.

Ý Nghĩa Thần Học và Các Bài Học Thiêng Liêng

Quan Thầy của các Lực Sĩ và Binh Sĩ: Biểu Tượng của Lòng Can Đảm và Sức Chịu Đựng

Thánh Sebastian được biết đến rộng rãi là thánh quan thầy của các vận động viên (lực sĩ) và binh sĩ. Việc bảo trợ này bắt nguồn từ chính câu chuyện tử đạo của ngài, một câu chuyện về sức mạnh, lòng can đảm và sự bền bỉ phi thường.  

• Sức Chịu Đựng và Bền Bỉ: Việc ngài sống sót một cách kỳ diệu sau khi bị bắn vô số mũi tên là một minh chứng hùng hồn cho sức chịu đựng thể chất phi thường. Đối với các vận động viên, những người phải đẩy giới hạn thể chất của mình đến cùng cực, Sebastian là một hình mẫu lý tưởng về sự kiên trì vượt qua đau đớn và nghịch cảnh.  
• Lòng Can Đảm và Dũng Cảm: Ngài không chỉ chịu đựng đau khổ mà còn chủ động đối mặt với nó. Sau khi được chữa lành, thay vì lẩn trốn, ngài đã dũng cảm quay lại đối chất với chính hoàng đế đã ra lệnh giết mình. Đây là biểu tượng của lòng dũng cảm tinh thần, một nhân đức cần thiết cho cả binh sĩ trên chiến trường và vận động viên trong thi đấu.  
• Kỷ Luật và Chính Trực: Là một sĩ quan La Mã, Sebastian sống theo một quy tắc danh dự nghiêm ngặt. Điều này được chuyển thành nhân đức của tinh thần thể thao cao thượng (sportsmanship): thi đấu công bằng và tôn trọng luật lệ cũng quan trọng như chiến thắng.  
• Quản Lý Thân Xác: Cuộc đời ngài nhắc nhở rằng việc rèn luyện thân xác, khi được thực hiện với tinh thần đúng đắn, có thể là một con đường dẫn đến Thiên Chúa. Kỷ luật thể chất có thể giúp rèn luyện các nhân đức cho đời sống thiêng liêng.  

Mối liên hệ giữa các vị tử đạo và các vận động viên đã có từ rất sớm trong Kitô giáo. Thánh Phaolô đã tự ví mình như một vận động viên chạy đua và một võ sĩ quyền Anh (x. 2 Tim 4:7), và Thánh Ignatiô thành Antiôkia đã kêu gọi các giám mục hãy là “những lực sĩ của Thiên Chúa”.  

Đấng Bảo Trợ Chống Bệnh Dịch: Mũi Tên của Sự Chết và Mũi Tên của Đức Tin

Một trong những vai trò quan trọng và hấp dẫn nhất của Thánh Sebastian là đấng bảo trợ chống lại bệnh dịch, đặc biệt là bệnh dịch hạch. Lòng sùng kính này đã bùng nổ mạnh mẽ trong thời Trung Cổ và Phục hưng. Ngài được cho là đã chấm dứt một trận dịch hạch ở Rôma vào năm 680 sau khi một bàn thờ được dựng lên để tôn kính ngài, và một trận dịch khác ở Pavia cùng năm sau khi thánh tích của ngài được rước đến đó. Ngài cũng là một trong Mười Bốn Vị Thánh Cứu Giúp (Fourteen Holy Helpers).  

Nguồn gốc của việc bảo trợ này là một ví dụ sâu sắc về sự hội nhập văn hóa thần học, nơi Giáo hội đã tiếp nhận một biểu tượng ngoại giáo mạnh mẽ và biến đổi nó qua một nhân vật giống Chúa Kitô.

1. Biểu Tượng Ngoại Giáo Cổ Xưa: Trong thần thoại Hy-La, mũi tên thường gắn liền với bệnh dịch. Thần Apollo, một vị thần cung thủ, được biết đến là người gieo rắc bệnh tật bằng những mũi tên của mình.  
2. Sự Hồi Sinh trong Thời Dịch Hạch: Trong thời kỳ Cái Chết Đen, bản chất dường như ngẫu nhiên của sự lây nhiễm khiến người ta liên tưởng đến việc bị bắn bởi những mũi tên vô hình từ trời cao.  
3. Sự Can Thiệp của Kitô Giáo: Các Kitô hữu cần một đấng bầu cử trên trời để chống lại mối đe dọa này. Họ đã hướng về Thánh Sebastian, vị thánh gắn liền nhất với những mũi tên.
4. Sự Biến Đổi Biểu Tượng: Ý nghĩa biểu tượng trở nên đa tầng. Những mũi tên găm vào thân thể Sebastian được xem như biểu trưng cho “những mũi tên của bệnh dịch”. Bằng cách sống sót sau những mũi tên đó, Sebastian trở thành một “anti-Apollo” của Kitô giáo. Ngài không chỉ làm chệch hướng những mũi tên; ngài hấp thụ chúng vào chính cơ thể mình, gánh lấy hình phạt để cứu các tín hữu. Hành động này, về mặt hình ảnh và thần học, gợi nhớ sâu sắc đến Cuộc Thương Khó của Chúa Kitô, Đấng đã gánh lấy tội lỗi của nhân loại trên thập giá. Bằng cách này, một biểu tượng của nỗi sợ hãi ngoại giáo đã được biến đổi thành một biểu tượng của niềm hy vọng và sự đau khổ thay thế của Kitô giáo.  

Những Bài Học từ Thánh Sebastian cho Người Tín Hữu Hôm Nay

Cuộc đời và chứng tá của Thánh Sebastian mang lại nhiều bài học quý giá cho các Kitô hữu ngày nay:

• Vâng Lời Thiên Chúa Hơn Người Phàm: Đây là bài học trung tâm, được ghi khắc trong chính phụng vụ của Giáo hội. Cuộc đời ngài là một lời nhắc nhở rằng lòng trung thành cao nhất của chúng ta là dành cho Thiên Chúa.  
• Lòng Can Đảm trong một Thế Giới Tục Hóa: Câu chuyện của ngài cung cấp một khuôn mẫu để sống đức tin một cách đích thực và can đảm trong những môi trường có thể thờ ơ hoặc thù địch với Kitô giáo.
• Làm Chứng Tích Cực: Ngài không chỉ thụ động giữ đức tin cho riêng mình; ngài đã tích cực tìm cách giúp đỡ người khác và loan báo Tin Mừng, ngay cả khi phải đối mặt với nguy hiểm lớn lao.  
• Kiên Trì trong Thử Thách: Cuộc tử đạo kép dạy rằng ngay cả sau khi sống sót qua một thử thách lớn, chúng ta phải sẵn sàng cho thử thách tiếp theo, tin tưởng vào sức mạnh của Thiên Chúa.

Dấu Ấn trong Nghệ Thuật và Các Thánh Đường

Di sản của Thánh Sebastian được thể hiện một cách sống động và mạnh mẽ qua nghệ thuật Kitô giáo và các thánh đường được cung hiến cho ngài.

Hình Tượng Thánh Sebastian trong Nghệ Thuật Thánh

Thánh Sebastian là một trong những đề tài được yêu thích nhất của các nghệ sĩ, đặc biệt là trong thời kỳ Phục hưng. Hình ảnh của ngài đã trải qua một sự tiến hóa đáng kể.

Những mô tả ban đầu, chẳng hạn như trong các bức tranh khảm từ thế kỷ thứ 6 đến thế kỷ thứ 9, thường cho thấy ngài là một người đàn ông trưởng thành, có râu và mặc trang phục của một binh sĩ La Mã. Tuy nhiên, từ thời Phục hưng trở đi, hình ảnh mang tính biểu tượng của ngài đã ra đời: một thanh niên trẻ trung, xinh đẹp, gần như khỏa thân, bị trói vào một cái cây hoặc cột và thân thể bị xuyên thủng bởi những mũi tên.  

Sự biến đổi này không phải là kết quả của một yếu tố duy nhất, mà là sự hội tụ của nhiều dòng chảy văn hóa và tôn giáo.

1. Chủ nghĩa Nhân văn và Khỏa thân Cổ điển: Các nghệ sĩ Phục hưng bị mê hoặc bởi nghệ thuật cổ đại và hình mẫu lý tưởng về cơ thể nam giới khỏa thân. Câu chuyện của Sebastian đã cung cấp một “cái cớ” hiếm hoi và được thần học chấp nhận để khám phá hình thức này. Ngài trở thành một “Apollo của Kitô giáo”.  
2. Lòng Sùng Kính trong Thời Dịch Hạch: Các trận dịch hạch tái diễn đã tạo ra một nhu cầu khổng lồ đối với các hình ảnh sùng kính Thánh Sebastian, khiến ngài trở thành một trong những vị thánh được khắc họa thường xuyên nhất trong thời đại này.  
3. Biện Minh Thần Học: Cơ thể trần trụi, bị xuyên thủng bởi những mũi tên, là một ẩn dụ hình ảnh mạnh mẽ cho những vết thương của bệnh dịch và cho sự gánh chịu đau khổ giống như Chúa Kitô của ngài.  

Sự kết hợp mạnh mẽ giữa khát vọng nghệ thuật (chủ nghĩa nhân văn), nhu cầu thị trường (lòng sùng kính trong dịch bệnh) và một câu chuyện thần học hợp lý (tử đạo) đã củng cố hình ảnh của ngài trong nhiều thế kỷ. Các nghệ sĩ vĩ đại như Andrea Mantegna, Sandro Botticelli, Pietro Perugino, Gian Lorenzo Bernini, và Domenichino đều đã để lại những kiệt tác về đề tài này. Một hệ quả sau này của những lựa chọn thẩm mỹ thời Phục hưng này là việc ngài được một số nền văn hóa cận đại xem như một biểu tượng của tình yêu đồng giới, do sự nhấn mạnh vào vẻ đẹp của cơ thể nam giới.  

Các Thánh Đường Quan Trọng tại Rôma

Hai địa điểm ở Rôma đặc biệt gắn liền với việc tôn kính Thánh Sebastian, kết nối vị tử đạo cổ xưa với đức tin sống động của Giáo hội ngày nay.

1. Vương Cung Thánh Đường Thánh Sebastian Ngoại Thành (Basilica di San Sebastiano fuori le Mura)
   • Vị trí và Tầm quan trọng: Tọa lạc trên đường Appia cổ kính, bên ngoài các bức tường Aurelian (fuori le mura), được xây dựng ngay trên khu hang toại đạo nơi ngài được mai táng. Đây là một trong Bảy Nhà thờ Hành hương truyền thống của Rôma.  
   • Lịch sử: Địa điểm này ban đầu là nơi có Basilica Apostolorum (Vương cung thánh đường các Tông đồ) từ thế kỷ thứ 4 do Hoàng đế Constantine xây dựng, nơi từng tạm thời lưu giữ hài cốt của Thánh Phêrô và Phaolô. Việc cung hiến nhà thờ cho Thánh Sebastian có từ thế kỷ thứ 9. Nhà thờ đã bị phá hủy trong một cuộc tấn công của người Saracen vào năm 826, nhưng sau đó được xây dựng lại. Công trình hiện tại phần lớn là kết quả của cuộc tái thiết vào thế kỷ 17 do Hồng y Scipione Borghese bảo trợ, với các kiến trúc sư Flaminio Ponzio và Giovanni Vasanzio.  
   • Kiến trúc và Nghệ thuật: Nhà thờ có mặt tiền theo phong cách Baroque, một gian giữa duy nhất với trần gỗ được chạm khắc tinh xảo bởi Vasanzio, mang huy hiệu của gia đình Borghese. Nhà nguyện Thánh Sebastian có một bức tượng Thánh Sebastian nằm của Giuseppe Giorgetti, một học trò của Bernini.  
   • Thánh tích: Nhà nguyện Thánh tích lưu giữ một viên đá được cho là có dấu chân của Chúa Giêsu (liên quan đến câu chuyện “Quo Vadis?”), một trong những mũi tên đã đâm Thánh Sebastian, và một mảnh của cây cột nơi ngài bị trói khi chịu tử đạo. Đặc biệt, nhà thờ còn là nơi lưu giữ kiệt tác cuối cùng của Gian Lorenzo Bernini, bức tượng bán thân bằng đá cẩm thạch   Salvator Mundi (Đấng Cứu Thế).  
2. Bàn Thờ Thánh Sebastian tại Đền Thờ Thánh Phêrô
   • Lịch sử và Vị trí: Đây là một nhà nguyện lớn và quan trọng trong Vương cung thánh đường Thánh Phêrô. Việc trang trí bàn thờ này ban đầu là một điểm tranh luận giữa Kinh sĩ đoàn Thánh Phêrô và Hội đồng Xây dựng, với Kinh sĩ đoàn đã vận động thành công để có một bức tranh về Thánh Sebastian.  
   • Tác phẩm nghệ thuật: Bàn thờ có một bức tranh khảm hoành tráng của Pietro Paolo Christofari, là bản sao của bức tranh gốc (1625-1631) của họa sĩ Domenichino. Tác phẩm của Domenichino có ảnh hưởng lớn và mô tả Sebastian theo một phong cách giống Chúa Kitô.  
   • Ý nghĩa Hiện đại: Kể từ năm 2011, bàn thờ này đã trở thành nơi an nghỉ cuối cùng của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II, biến nó thành một trong những địa điểm được viếng thăm nhiều nhất trong Vương cung thánh đường. Điều này tạo ra một mối liên kết mạnh mẽ và cảm động giữa vị tử đạo cổ xưa, người đã hy sinh mạng sống vì đức tin tại Rôma, với một vị giáo hoàng hiện đại, người đã không mệt mỏi loan báo chính đức tin đó cho toàn thế giới.  

Kết Luận

Thánh Sebastian để lại một di sản lâu dài và đa diện. Ngài là một vị tử đạo có thật trong lịch sử, với việc sùng kính được chứng thực trong những ghi chép sớm nhất của Rôma. Ngài là một người hùng trong truyền thuyết, với câu chuyện đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người. Ngài là một đấng bầu cử quyền năng chống lại bệnh tật và là nguồn sức mạnh cho các vận động viên. Ngài cũng là một biểu tượng sâu sắc trong nghệ thuật Kitô giáo.

Tuy nhiên, vượt lên trên tất cả những vai trò đó, thông điệp cốt lõi của Thánh Sebastian vẫn không thay đổi: lời kêu gọi lòng can đảm và vâng lời Thiên Chúa hơn là vâng lời người phàm. Cuộc đời ngài chứng minh rằng sức mạnh thực sự không chỉ nằm ở sự chịu đựng thể chất, mà là ở lòng trung thành không lay chuyển với Đức Kitô, ngay cả cho đến chết. Đối với các tín hữu trong mọi thế hệ, chứng tá của Thánh Sebastian vẫn là một thách đố vượt thời gian và là một nguồn sức mạnh vô tận.