Suy Niệm Thứ Năm Tuần 12 Thường Niên
26.06.2025
Và bấy giờ Thầy sẽ tuyên bố với chúng rằng: “Ta chẳng hề biết các ngươi, hỡi những kẻ làm điều gian ác, hãy lui ra khỏi mặt Ta”.
Lời phán xét đáng sợ nhất trong toàn bộ Kinh Thánh có lẽ là câu nói của Chúa Giêsu: “Ta không hề biết các ngươi”. Đó là một lời tuyên bố về sự xa lạ vĩnh viễn. Nhưng Phụng vụ hôm nay đặt lời phán xét lạnh lùng này đối lập với một khám phá đầy vui mừng và ấm áp của Hagar trong hoang địa: “Ngài là El-Roi, Thiên Chúa Đấng thấy tôi”. Sự tương phản này mở ra một mạc khải sâu sắc về bản tính của Thiên Chúa và về nền tảng đích thực của sự cứu rỗi: không phải là những gì chúng ta làm cho Chúa, mà là việc chúng ta được Chúa nhận biết.
Cái Nhìn Từ Hoang Địa: Khi Con Người Chẳng Là Gì Cả
Để hiểu được tầm quan trọng của việc “được Thiên Chúa thấy”, chúng ta phải đi sâu vào nỗi đau và thân phận của Hagar. Bà là người ở tận cùng bậc thang xã hội thời bấy giờ: một nữ nô lệ, một người Ai Cập (tức là một ngoại kiều, một người ngoài giao ước), một phụ nữ bị lợi dụng thân xác như một công cụ sinh sản và sau đó bị ngược đãi một cách tàn nhẫn. Trong kế hoạch của Sarai và Abram, bà không có tên, không có tiếng nói, không có phẩm giá. Bà chỉ là “nữ tỳ của tôi”, một “cái tử cung có chân”. Khi bà chạy trốn vào hoang địa, bà mang theo thân phận của một người bị xã hội xem là hoàn toàn vô hình và vô giá trị. Bà là hiện thân của sự bị bỏ rơi.
Chính tại nơi hoang địa của sự tuyệt vọng này, một sự kiện mang tính khai sáng đã xảy ra. Kinh Thánh ghi lại rằng đây là lần đầu tiên “Sứ Thần của ĐỨC CHÚA” xuất hiện. Điều đáng kinh ngạc là Ngài không hiện ra với các tổ phụ vĩ đại như Noe hay chính Abram trong những thời khắc trọng đại, mà Ngài lại tìm đến một nữ nô lệ Ai Cập đang mang thai, bị ngược đãi và cũng đang mang trong lòng sự kiêu hãnh bị tổn thương. Sự kiện này tự nó đã là một Tin Mừng. Nó mạc khải một sự thật nền tảng về Thiên Chúa: Ngài có một sự ưu ái đặc biệt dành cho những người bị gạt ra bên lề, những người bị xã hội coi là vô hình.
Hai Cuộc Phán Xét: “Ta Không Biết Các Ngươi” và “Thiên Chúa Thấy Tôi”
Đây chính là trọng tâm của bài suy niệm. Trong Tin Mừng, Chúa Giêsu quay lưng lại với những người tự tin vào địa vị của mình, những người nghĩ rằng những việc làm ngoạn mục của họ – nói tiên tri, trừ quỷ, làm phép lạ – sẽ đảm bảo cho họ một chỗ trong Nước Trời. Họ nghĩ rằng những thành tích đó khiến họ “được Chúa biết đến”. Nhưng Chúa Giêsu tuyên bố một sự thật ngược lại: “Ta không hề biết các ngươi”. Ngược lại, trong Sách Sáng Thế, Thiên Chúa lại chủ động tìm kiếm người không có địa vị, không có công trạng, không có gì để khoe khoang.
Từ “biết” (tiếng Hy Lạp ginosko, tiếng Do Thái yada) trong Kinh Thánh không chỉ mang ý nghĩa kiến thức trí óc, mà là một sự nhận biết thân mật, cá vị, một mối tương quan giao ước sâu sắc. Những người làm phép lạ có thể có “kiến thức về Chúa”, nhưng họ không có một mối tương quan cá vị với Ngài. Họ không “được biết” vì họ đã che giấu con người thật, sự yếu đuối và nhu cầu sâu xa của mình sau một mặt nạ của những thành tích tôn giáo.
Ngược lại, sự “biết” của Thiên Chúa dành cho Hagar được thể hiện qua hai hành động cụ thể: Ngài thấy và Ngài nghe. Ngài thấy nỗi khốn khổ của bà. Ngài nghe tiếng bà than khóc. Sự nhận biết này của Thiên Chúa được ghi dấu vĩnh viễn trong hai cái tên mang tính tiên tri: đứa con sẽ được gọi là Ismael, nghĩa là “Thiên Chúa lắng nghe”, và chính Hagar đã đặt tên cho Thiên Chúa là El-Roi, nghĩa là “Thiên Chúa Đấng thấy tôi”. Người phụ nữ bị thế gian làm cho câm lặng và vô hình, lại là người đầu tiên trong lịch sử cứu độ được Thiên Chúa lắng nghe và nhìn thấy một cách trực tiếp như vậy.
Nền Tảng Của Việc Được Biết Đến
Từ đó, chúng ta khám phá ra nền đá đích thực cho đời sống thiêng liêng. Đó không phải là những thành tích chúng ta dâng lên Chúa, mà là niềm xác tín không thể lay chuyển rằng Ngài là El-Roi, Thiên Chúa Đấng thấy chúng ta, ngay cả trong những góc khuất tăm tối nhất, trong những thất bại, yếu đuối và tổn thương của chúng ta. Sự công nhận của Thiên Chúa này mới chính là nền tảng giữ cho chúng ta đứng vững khi mọi sự nâng đỡ khác của thế gian sụp đổ.
Một chi tiết đáng chú ý là Hagar là người duy nhất trong toàn bộ Kinh Thánh dám đặt một tên mới cho Thiên Chúa. Đây là một hành động mang tính cách mạng. Từ một đối tượng bị mua bán, bị sử dụng, bà đã trở thành một chủ thể đối thoại với Thiên Chúa. Bà trở thành một nhà thần học, người định nghĩa Thiên Chúa dựa trên kinh nghiệm cứu độ của chính mình. Cuộc gặp gỡ với Thiên Chúa đã biến đổi bà, trao cho bà phẩm giá, một căn tính và một tương lai. Đây chính là ý nghĩa sâu xa của việc “được Thiên Chúa nhận biết”.
Lời nguyện
Lạy Chúa, Đấng là El-Roi, Thiên Chúa hằng thấy và hằng nghe chúng con. Xin cho chúng con lòng can đảm để không che giấu những yếu đuối và đổ vỡ của mình sau những việc làm hào nhoáng. Xin cho chúng con biết tin rằng, chính trong sự khốn cùng và thân phận tro bụi của mình, chúng con được Ngài nhìn thấy, lắng nghe và nhận biết. Xin cho sự nhận biết đầy yêu thương này của Ngài trở thành Đá Tảng vững chắc cho ngôi nhà cuộc đời chúng con. Amen.
